زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

اجحاف (مفردات‌نهج‌البلاغه)





اجحاف یا جَحف (به فتح جیم) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای بردن و مستاصل کردن و تکلیف ما لا یطاق کردن که حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ای خطاب به مالک اشتر و حق والی و رعیّت، از این واژه استفاده نموده است.


۱ - مفهوم‌شناسی



اجحاف یا جَحف (به فتح جیم) به معنای بردن و مستاصل کردن و تکلیف ما لا یطاق کردن آمده است.
اجحاف با «باء» متعدی می‌شود. چنان‌که گفته می‌شود: «اجحف به: ذهب به.» همچنین «اجحف الدهر بالناس: استاصلهم.»

۲ - کاربردها



امام (صلوات‌الله‌علیه) به مالک اشتر می‌نویسد: محبوبترین کارها در نزد تو آن باشد که حدّ وسط و حق است و عدالت عمومی و جالب رضایت رعیّیت باشد. «فان سخط العاّمة یجحف برضا الخاصّة و انّ سخط الخاصّة یغتفر مع رضی العامّة؛ نارضایتی عمومی خوشنودی خواصّ را می‌برد و با رضایت عامّه نارضایتی خواصّ مانعی ندارد.»
امام (علیه‌السلام) در رابطه با حق والی و رعیّت فرموده: «و اذا غلبت الرعیّة و الیها او اجحف الوالی برعیّته اختلفت هنالک الکلمة...» در اینجا «اجحاف» به معنی ظلم است که با معنای اصلی منافاتی ندارد.
آن حضرت همچنین در نامه ۲۵، فرموده است: «غیر معنف و لا مجحف.»

۳ - تعداد کاربرد



این واژه پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.

۴ - پانویس


 
۱. جوهری، أبو نصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۴، ص۱۳۳۴.    
۲. خرسان، سید محمدمهدی، موسوعة عبدالله بن عبّاس، ج۹، ص۱۲۳.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۹، نامه۵۳.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۳۳، خطبه۲۱۶.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۱، نامه۲۵.    


۵ - منبع


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جحف»، ص۲۰۳.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.